Kryptowaluty stają się coraz popularniejszą formą inwestowania i płatności. Jednak ich posiadanie i obrót wiąże się również z koniecznością rozliczania podatków. W Polsce przepisy podatkowe dotyczące kryptowalut są stosunkowo nowe i wciąż się kształtują. W artykule omówimy najważniejsze zagadnienia związane z opodatkowaniem kryptowalut w naszym kraju.
Kryptowaluty - podstawowe informacje
Kryptowaluty to cyfrowe waluty wykorzystujące kryptografię do zabezpieczania transakcji oraz kontroli emisji nowych jednostek. Najpopularniejszą kryptowalutą jest oczywiście Bitcoin, ale na rynku funkcjonuje ich już kilka tysięcy. Kryptowaluty nie mają charakteru prawnego środka płatniczego - są traktowane jako prawo majątkowe. Mimo to coraz więcej podmiotów akceptuje płatności w kryptowalutach.
Kryptowaluty można nabyć na giełdzie kryptowalut lub wygenerować samemu w procesie tzw. kopania. Kopanie polega na udostępnieniu mocy obliczeniowej komputera w celu weryfikacji i zapisywania transakcji w blockchainie danej kryptowaluty. W zamian osoba kopiąca otrzymuje nowo wygenerowane jednostki kryptowaluty.
Rodzaje kryptowalut
Istnieje kilka głównych typów kryptowalut:
- Bitcoin - najpopularniejsza kryptowaluta powstała w 2009 roku;
- Altcoiny - alternatywne kryptowaluty stworzone na bazie kodu Bitcoina;
- Tokeny - cyfrowe aktywa emitowane na bazie blockchainu innej kryptowaluty.
Zalety i wady kryptowalut
Do głównych zalet kryptowalut należą:
- Anonimowość - brak konieczności podawania danych osobowych;
- Bezpieczeństwo - blockchain chroni przed manipulacją transakcjami;
- Niskie koszty transakcyjne;
- Dostępność - możliwość wysyłania w dowolne miejsce.
Jako wady kryptowalut wymienia się:
- Duża zmienność kursu;
- Ryzyko hakerskich ataków;
- Stopniowe zaostrzanie regulacji.
Opodatkowanie kryptowalut w Polsce
W Polsce od 2019 roku obowiązują przepisy dotyczące opodatkowania dochodów z kryptowalut. Organem odpowiedzialnym za interpretację przepisów jest Ministerstwo Finansów.
Przychody z kopania kryptowalut
Przychody uzyskane z kopania kryptowalut podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Są one zaliczane do źródeł przychodów określonych w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia w dniu jego otrzymania. Przychód ten powinien zostać wykazany w zeznaniu rocznym PIT-38.
Stawka podatku wynosi 19%. Od przychodów z kopania kryptowalut nie płaci się składek na ubezpieczenie społeczne.
Opodatkowanie zysków ze sprzedaży kryptowalut
Zyski ze sprzedaży kryptowalut są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podstawą opodatkowania jest dochód stanowiący różnicę między przychodem z odpłatnego zbycia kryptowalut a kosztami uzyskania przychodu.
Koszty uzyskania przychodów to wydatki poniesione na nabycie kryptowalut. Ustalane są one na podstawie cen zakupu poszczególnych jednostek.
Zyski ze sprzedaży kryptowalut wykazuje się w zeznaniu rocznym PIT-38. Stawka podatku wynosi 19%.
Inne rodzaje przychodów z kryptowalut
Oprócz kopania i sprzedaży istnieją też inne sposoby osiągania przychodów z kryptowalut, które również podlegają opodatkowaniu, np.:
- Staking i inicjatywy DeFi - przychody z oprocentowania kryptowalut;
- Airdropy - darmowe rozdanie tokenów;
- Mining pools - przychody z kopania w grupie;
- Lending - pożyczanie kryptowalut.
Przychody te rozlicza się analogicznie jak przychody ze zbycia kryptowalut lub z kopania.
Zasady rozliczania podatków od kryptowalut
Terminy i sposoby rozliczania
Podatnicy są zobowiązani do samodzielnego obliczenia i rozliczenia podatków od kryptowalut. Uzyskane przychody należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-38.
Termin rozliczenia przychodów z kryptowalut to 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznanie składa się do właściwego urzędu skarbowego lub przez internet.
Istnieje możliwość korzystania z pomocy biur rachunkowych, które pomogą w prawidłowym rozliczeniu przychodów i kosztów z kryptowalut.
Dokumentacja transakcji
Podatnicy są zobowiązani do przechowywania dokumentacji związanej z transakcjami kryptowalutami. Powinna ona obejmować:
- Potwierdzenia nabycia kryptowalut (wydruki z giełd, portfeli);
- Historię transakcji (wyciągi, zestawienia);
- Dowody sprzedaży kryptowalut;
- Inne dokumenty związane z rozliczeniem podatków.
Dokumentację należy przechowywać przez 5 lat licząc od końca roku podatkowego.
Ulgi i zwolnienia podatkowe
W przypadku kryptowalut nie stosuje się żadnych preferencyjnych stawek ani zwolnień z podatku. Jedyną ulgą jest możliwość odliczenia straty z lat ubiegłych.
Jeśli podatnik odnotował stratę ze sprzedaży kryptowalut, może ją rozliczyć w ciągu 5 kolejnych lat podatkowych i pomniejszać o nią osiągane zyski.
Kryptowaluty a podatek VAT i akcyza
VAT od transakcji kryptowalutami
Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Finansów, transakcje kryptowalutami są zwolnione z podatku VAT. Dotyczy to zarówno sprzedaży, jak i wymiany kryptowalut na prawne środki płatnicze.
Zwolnienie wynika z faktu, że kryptowaluty nie są uznawane za pieniądz elektroniczny czy walutę obcą. Stanowią prawo majątkowe, którego obrót jest zwolniony z VAT.
Akcyza od kopania kryptowalut
Kopanie kryptowalut nie podlega opodatkowaniu akcyzą. Wynika to z faktu, że akcyzie podlegają tylko wyroby akcyzowe wymienione w ustawie, do których kryptowaluty się nie zaliczają.
Ponadto kopanie kryptowalut nie stanowi produkcji, a jedynie proces uzyskiwania świadczeń w ramach utrzymania systemu rozproszonego.
Inne kwestie podatkowe
Oprócz VAT i akcyzy, kryptowaluty nie są obecnie objęte również:
- Podatkiem od spadków i darowizn - nie są uznawane za rzeczy;
- Podatkiem od czynności cywilnoprawnych - brak umowy cywilnoprawnej;
- Podatkiem od gier - nie są instrumentem hazardowym.
Kryptowaluty w działalności gospodarczej
Rozliczanie kryptowalut w firmie
Przedsiębiorcy wykorzystujący kryptowaluty w prowadzonej działalności gospodarczej zobowiązani są do ich rozliczania na potrzeby podatku dochodowego.
Przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem CIT albo PIT w zależności od formy opodatkowania. Koszty uzyskania przychodów ustala się na podstawie cen zakupu kryptowalut.
Firmy muszą też prowadzić ewidencję transakcji kryptowalutami na potrzeby podatkowe i sprawozdawcze.
Kryptowaluty jako forma płatności
Przedsiębiorcy mogą akceptować płatności w kryptowalutach od swoich klientów. Płatności te stanowią przychód podlegający opodatkowaniu.
Wartość przychodu ustala się na podstawie średniego kursu NBP lub rynkowego kursu wymiany kryptowaluty z dnia dokonania transakcji.
Firma wystawia potwierdzenie dokonania płatności, np. fakturę pro forma.
Księgowanie kryptowalut
Aby prawidłowo rozliczać kryptowaluty, firmy powinny wprowadzić odpowiednie zasady ich ewidencji. Możliwe sposoby księgowania to:
- Księgowanie jako środków pieniężnych;
- Ewidencja jako aktywów finansowych;
- Ujmowanie jako towarów giełdowych.
Wybór sposobu księgowania zależy m.in. od skali wykorzystania kryptowalut i branży, w jakiej działa firma.
Porady praktyczne
Optymalizacja podatkowa
Chociaż kryptowaluty nie dają możliwości korzystania z ulg podatkowych, warto zastosować praktyki optymalizujące obciążenia podatkowe, np.:
- Sprzedaż kryptowalut na straconych portfelach;
- Zamiana straty na przychód małżonka;
- Rozłożenie transakcji na raty.
Pozwoli to legalnie zminimalizować kwotę podatku do zapłaty lub rozłożyć go na lata.
Bezpieczeństwo przechowywania
Aby uniknąć utraty kryptowalut oraz mieć dostęp do historii transakcji na potrzeby rozliczeń podatkowych, należy:
- Przechowywać kryptowaluty na sprzętowym portfelu;
- Zapisywać klucze prywatne w bezpiecznym miejscu;
- Regularnie tworzyć kopie zapasowe.
Podsumowanie
Kryptowaluty to nowy i dynamicznie rozwijający się rynek, który wciąż jest objęty pewną niepewnością legislacyjną. Niemniej podlegają one już obowiązującym regulacjom podatkowym i konieczności rozliczania osiąganych z nich przychodów.
Inwestorzy indywidualni powinni wykazywać dochody z kryptowalut w zeznaniu PIT-38. Przedsiębiorcy natomiast muszą właściwie ująć je w ewidencji i rozliczyć w ramach PIT lub CIT. Istotne jest też gromadzenie i przechowywanie dokumentacji transakcji.
Mimo braku specjalnych ulg i zwolnień, można legalnie optymalizować obciążenia podatkowe związane z kryptowalutami. Warto na bieżąco śledzić zmiany w przepisach i interpretacjach organów podatkowych w tym obszarze.
Tagi
Udostępnij
